Anadolu Sağlık Merkezi’nden Uzman Psikolog Selin Karabulut ile Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy, 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü’nde kardeş çatışmalarının nedenlerini ve en aza indirmenin yollarını ebeveynlerle paylaşıyor.

Önemsiz gibi görünen ancak ileride olumsuz etkiler yaşatabilecek kardeşler arasındaki çatışmaların en temel nedeni şüphesiz ki, kıskançlık duygusudur. Özellikle aileye yeni katılan birey söz konusu olduğunda, yıllardır evde hüküm süren çocuk için, eve gelen bu yeni misafiri kabul etmek oldukça zor olabiliyor. Anadolu Sağlık Merkezi Uzman Psikolog Selin Karabulut, “Çocuklara eşit davranmaktan ziyade, adil davranmak daha doğru bir yaklaşımdır. Unutulmamalıdır ki, her çocuğun ihtiyacı birbirinden farklıdır” diyerek ebeveynleri uyarırken; Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy “Kıskançlık, bir anlamda kişiyi motive eden ve yükselten bir duygudur. İlkel olmayan, terbiye edilmiş ve kontrol altına alınan kıskançlık duygusu, kardeşler arasında olumlu etkiler yaratabilir” diyor.

 Kardeşler arası çatışmanın temel nedeni ‘kıskançlık’ oluyor

Kardeşler arası kıskançlığın ve çatışmanın cinsiyete göre farklılık gösterdiğinin söylenemeyeceğini ancak klinik gözlemlere göre, farklı cinsteki kardeşlerin daha az çatıştığının gözlemlendiğini belirten Dr. Zafer Atasoy, “İki kız kardeşi düşündüğümüzde, yaşama dair ilgileri, giyimleri ve tarzları aynı olacaktır. Dolayısıyla aynı anda, aynı şeye ihtiyaç duymalarından ve tek bir anne-babanın onlarla ilgileniyor olmasından kaynaklı olarak kıskançlık daha çok görülebilir. Erkek kardeşler arasında ise daha anlık sorunlar(benim harçlığımı aldın, o futbol topu benimdi gibi) olduğundan kızlara nazaran daha az tartışma konuları vardır” diyor. Atasoy, kardeş çatışmalarının temel kaynağının da kıskançlık duygusu olduğunu dile getiriyor.

 Kardeşinin dünyaya gelmesi için çocuktan fikir almayın

Dünyaya yeni bir çocuk getirme kararının anne ve babanın birlikte vermesi gerektiğini belirten Uzman Psikolog Selin Karabulut, “Böyle bir durumda çocuğun veya çocukların fikrini almak doğru bir yaklaşım değildir. İdeal olanı, gebeliğin riskli dönemi olan üç ayın sonrasında bunu çocukla paylaşmak ve bu süreci ona anlatmaktır. Örneğin, ‘Biliyor musun, o şimdi karnımda minicik. Sen de öyleydin...’ gibi cümlelerle çocuğunuza bu süreci anlatabilirsiniz” diyor. Kardeşi olduğunda çocuğunuzun davranışlarında gerileme ve agresif tutumlar varsa, kardeşini çok hırpalıyorsa, sorun evde çözülebilecek durumda değilse, bir uzmandan destek almak gerektiğine dikkat çeken Karabulut, kıskançlığın nedenini anladıktan sonra çatışma sorununun çözülebileceğini ancak kıskançlık duygusunun yok olmayacağını da söylüyor.

 Kardeş çatışmalarını önlemek için ebeveynlere 14 tavsiye

1.“Sen abisin/ablasın” diyerek çocuğunuza sorumluluk yüklemeyin. Bu, büyüklüğünü ve gücünü küçük kardeşin üzerinde kullanarak baskı yaratmasına neden olabilir.

2.“Sen küçüksün, abini dinle” gibi sözler, küçük çocuğun büyüğü kıskanmasına neden olabilir. Ancak bazı tehlikeli durumlarda “O senin abin ve onu dinlemelisin” diyebilirsiniz.

3.Her zaman kardeşler arasında tek bir çocuğa yönelmeyin, dengeli davranın.

4.Aynı çocukla hep baba veya anne ilgilenmemeli. Örneğin, çocuk babasının onunla ilgilenmesini istediği halde o hep kardeşiyle ilgileniyorsa bu da çatışmaya neden olur.

5.Çocuklarınıza “ikiniz de bizim çocuğumuzsunuz ve ikinizi de çok seviyoruz. Ama ikinizin farklı ihtiyaçları olabilir” mesajını verin ve gerektiği zamanlarda bunu onlara açıklayın.

6.Küçük olan çocuğunuzun bakım sürecine büyük olan çocuğunuzu dahil edin. Örneğin; bebeğinizi bezlerken diğer çocuğunuz kıskanıyorsa, onu da çağırıp yardım isteyin.

7.Çocuklar arasındaki çatışmayı veya bir kavgayı önlerken önderlik edin ancak karışmayın. Örneğin; bir oyuncak kavgası olduğunda, aralarında anlaşmaları konusunda tavsiyelerde bulunun.

8.Başkalarının yanında çocuğunuzun kardeşini kıskandığını dile getirmeyin. Bu kez çocuğunuz, kıskandığı zaman ilgi çektiğini pekiştirir ve olumsuz davranışlarına devam eder.

9.Çocuklarınız ikiz ise onlara seçim hakkı tanıyın. Unutmayın ki, karakter özellikleri, yaşadıkları tüm süreçler aynı olsa da istekleri farklı olabilir. Her ikisine de ayrı birey olarak yaklaşın.

10.Çocuklarınızdan birinin engelli veya hastalık gibi özel bir durumu olması, ilginizin o çocuğunuza yoğunlaşmasına neden olabilir. Fakat böyle bir durumda diğer çocuğunuzun arka planda kalmasına izin vermeyin.

11.Çocuğunuza kardeşini kıskanmaması için asla şu cümleleri söylemeyin: “Biz zaten onu sevmiyoruz”, “Biz seni daha çok seviyoruz”, “Biz onu zaten sonra göndereceğiz.”

12.Çocuğunuzu, kardeşi kıskanmasın diye takdir etmemeniz söz konusu olmamalı. Çocuğunuzu takdir etme veya kutlama işini abartmadan, kardeşini de işin içine katarak yapabilirsiniz. Örneğin, kutlamak için birlikte resim yapabilirsiniz…

13.Çocuklarınıza eşit davranmaya çalışırken adil olmayı unutmayın. Örneğin; bugün Ayşe’nin doğum günü ise gelen hediyeler Ayşe’nin olmalı. Fakat kardeşi Ali’ye de doğum günü olduğunda gelen tüm hediyelerin onun olacağını anlatmalısınız…

14.Çocuklarınız arasında karşılaştırma yaparken, bir diğerini yüceltmeyin. Örneğin, kardeşlerden biri spor yapıyorsa diğer çocuğa, “Spor yapmak çok güzel bir şey. Bence sen de yapabilirsin…” şeklinde ifadeler kullanabilirsiniz.