Çocuklarda en sık 2-6 yaş arasında ortaya çıkan ve ebeveynleri oldukça zorlayabilen ‘inatlaşma’ sanılanın aksine bir sorun değil, duygusal gelişim ile benlik algısı oluşumunun olağan bir parçası. Acıbadem Fulya Hastanesi Psikolog Sena Sivri engellenme hissi ortaya çıktığında çocuğun öfkelenmesinin ve kendi dediğini yaptırmaya çalışmasının onun gelişim sürecinin sağlıklı ilerlediğinin bir göstergesi olduğuna dikkat çekerek, “Çocuklar haz ilkesiyle hareket ederler, benmerkezci bir yapıları vardır ve hep kendi istedikleri olsun isterler. Kurallar ve engellenmelerle karşılaştıklarında da bunları kabul etmek istemez, itiraz ederler. Bireysellik gelişimi için gereklidir bu inatlaşma hali ve aslında çocuğun ‘ben de varım’ deme şeklidir” diyor. Peki çocuklar hangi durumlarda inatlaşıyorlar? Acıbadem Fulya Hastanesi Psikolog Sena Sivri, çocukları inatlaşmaya iten 8 nedeni anlattı, ebeveyn olarak neler yapılması gerektiği konusunda önemli öneriler ve uyarılarda bulundu.

 Aşırı otoriter davranıyorsanız

Aşırı otoriter yetiştirme tarzına sahip ebeveynlerin çocuklarında bu otoriteye karşı inatlaşmanın çok daha yoğun görüldüğü yapılan araştırmalarda ortaya konmuş. 

Ne yapmalı? Çocuklarda 2-6 yaş arasındaki inatçılığın gelişim sürecinin normal bir parçası olduğunu unutmayın ve reddedici, inatlaşmaya yönelik ya da cezalandırıcı tepkiler vermeyin.

 Israrcı bir tutum sergiliyorsanız

Çocuğun ‘hayır’ dediğine, herhangi bir açıklama yapmadan ısrarcı olunması da inat etmesine neden olabiliyor. Bu dönemde bireyselliğini ispat etmeye çalışan ve sorgulayan çocuk için tek başına ‘hayır’ yanıtı alması engellenme duygusundan başka bir sonuca yol açmıyor.

Ne yapmalı? Neden ısrarcı olduğunuzu sakince açıklamalı, çocuğunuzun bu duruma dair başka soruları varsa yanıtlamalısınız.  

 Her istediği şeyde ‘hayır’ diyorsanız

Çocuğun her isteği şeyde ‘hayır’ cevabı ile karşılaşması da inatçılık sorununa neden olabilen bir başka önemli etken. “Çünkü çocukların en ihtiyaç duydukları şey kabullenme ve sevgi hissidir. Sürekli ‘hayır’ cevabı çocukta reddedilme ve engellenme duygularını uyandırdığı için inatçılığını pekiştirecektir’ uyarısında bulunan Psikolog Sena Sivri sözlerine şöyle devam ediyor: “İster nedeni aşırı yoğunluk, isterse çocuğun taleplerinin o an gerçekleştirilemiyor olması olsun,  isteklerinin tümünü reddetmeyin. Zaman, mekan ve şartları uygun hale getirerek isteklerini gerçekleştirmesine alan tanıyın. Gerçekten ‘hayır’ olanın neden ‘hayır’ olduğunu anlatın. Erteleme gereken durumlarda da bunu izah ederek yapın.

 İlginize ihtiyaç duyuyorsa

Bazen çocuklar ebeveynlerinden ihtiyaçları olan ilgiyi alamadıklarında huysuzlaşıp, inatlaşarak bu ilgiyi almaya çalışabiliyorlar.

Ne yapmalı? Ne kadar yoğun olursanız olun, onunla etkili zaman geçirmeye özen gösterin. Dikkatinizi bozacak her şeyden uzaklaşarak sadece çocuğunuza zaman ayırın.

 Evde kurallar net değilse

Bir gün izin verilen şeye ertesi gün ’hayır’ denildiği durumlarda sorgulamaları arttığı ve kafaları karıştığı için çocuklar inatlaşmaya başlarlar.

Neler yapmalı? Kurallarınız net olmalı, çocuğunuz için anlamsız kalmamalı. Ne, ne zaman neden evet; ne, ne zaman, neden hayır bilgisini onun anlayacağı dilde anlatmanız çok önemli.

 Ebeveynleri olarak farklı tutumlar sergiliyorsanız

Annenin ‘evet’ dediğine babanın ‘hayır’ demesi ya da babanın ‘evet’ dediğine annenin tam aksine olumsuz yaklaşması durumunda çocukların kafası karışıyor, bunun sonucunda inat edebiliyorlar.

Ne yapmalı? Ebeveyn olarak aynı çizgide hareket etmeye özen gösterin. Çocuğunuza karşı tutumunuz ve koyduğunuz kurallar aynı olmalı. Birinizin ‘hayır’ dediğine, diğeriniz asla ‘evet’ dememeli.

 Hatalı ödüllendirme yoluna gidiyorsanız

İnatlaştığı bir konuda ebeveynin sözünü dinledi diye coşkulu onaylama ve ödüllendirmeler, sanılanın aksine inatlaşmayı pekiştiriyor.  Çünkü çocuk her inatlaştığında ödüllendirileceğini öğreniyor.

Ne yapmalı? Hatalı ödüllendirmeden kaçınmalısınız. Bu, çocuğunuzda “Sorun çıkarırsam istediğimi alırım” algısı oluşmaması için çok önemli.

 Siz de inatçı bir kişiliğe sahipseniz

Çocuklar inatçılık konusunda ebeveynlerini rol model olarak alabiliyorlar. Anne babalarının aralarındaki iletişimi sürekli gözlemliyor ve onların birbiriyle iletişimini modelliyorlar.

Ne yapmalı? Anne baba olarak çocuğunuza iyi bir rol model olmalı, inatçı davranışlar sergilemekten kaçınmalısınız.

Ne zaman bir sorunun habercisi?

Çocuğunuzda inatçı tavırlar geliştiğinde onunla konuşmalı, gerekçelerini dinlenmeli ve ebeveynler olarak kendi gerekçelerinizi de onun anlayacağı bir dilde anlatmalısınız Peki, inatçılık çocuklarda ne zaman bir sorunun habercisi olabiliyor? Psikolog Sena Sivri  inatçılığın ancak engellenme ve kuralla karşılaşma anları dışında da çok yoğun yaşandığı takdirde altında bir sorun yatabileceğine işaret ederek, “Çocuk kendisine, çevresine veya eşyalara zarar vermeye başlamışsa, sürekli küskün, kızgın ve öfkeli tavırlar gösteriyorsa, işte o zaman inatçılığın normal gelişim sürecinin bir parçası olmaktan çıkıp sorun haline dönüşmüş olduğundan bahsedebiliriz. Bu durumda bir uzmana başvurmak çok önemli” diyor.