Ebeveynlerin çocuklarına gelişim döneminde gösterdiği; sevgi, şefkat ve ilgi, bugünü olumlu yönde beslerken, bu duyguların eksikliği, çocuğun ihmal edilmesi, çocuğun aile içi şiddete tanık olması veya şiddete maruz kalması gibi nedenler; bugünün şiddetini arttırıyor. Peki bu durum nasıl önlenebilir?

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikoloji Uzmanı Kln. Psk. Didem Göksu, açıkladı.

“Şiddet Öğrenilen Bir Davranıştır”

İnsanlar doğar, büyür ve gelişir.  Ebeveynlerin çocuklarına gelişim döneminde gösterdiği; sevgi, şefkat ve ilgi, bugünü olumlu yönde beslerken, bu duyguların eksikliği, çocuğun ihmal edilmesi, çocuğun aile içi şiddete tanık olması veya şiddete maruz kalması, düşük sosyo-ekonomik düzeye bağlı olan işsizlik ve yoksulluk ile erken ebeveyn kayıpları bugünün şiddetini arttıran nedenlerdendir. Aile içinde başlayarak nesiller boyu aktarılan şiddet eğilimi, gözlemleyerek ve yaşayarak sonradan öğrenilen bir davranıştır. Şiddet kültürü içinde büyümüş olan, bu duruma maruz kalan veya tanık olan çocuklar ileride şiddet eğilimini en çok gösteren kişilerdir.

Büyük Balık Küçük Balığa Zarar Vermeli mi?

Akıl hastalığı olmayan kişilerde görülen şiddet eğilimi, antisosyal kişilik bozukluğunun habercisidir. Bu bireyler, toplumsal kurallara ters düşerek suç sayılan davranışları gerçekleştirirler. Çocukluk çağında davranım bozukluğu gösteren kişiler, 15 yaşından itibaren antisosyal tanı belirtilerini taşıyorlarsa, 18 yaşından sonra bu kişilere antisosyal kişilik bozukluğu tanısı konur. Erkeklerde görülme sıklığı kadınların 3 katı kadardır. Bu kişiler; kolay bir şekilde kavgaya başlayarak yasaları ihlal etme, kendisinin ve başka insanların güvenliğini tehlikeye atma davranışlarını gösterirler. Anlık kararlar vererek hayatlarında hiç düşünmeden ani değişiklikler yapabilirler. Utanma, merhamet, özdenetim, içgörü ve empati yokluğu, haz ilkesine bağlı dürtüsellik, sürekli yalan söyleme, saldırgan davranışlarla sinirlilik ve heyecan arama antisosyal kişilik bozukluğunda görülen başlıca özelliklerdendir. İçgörüleri olmadığı için aldıkları cezaları kendilerine yapılan haksızlık olarak görürler. Dışarıdan gelen engel ve yargılara aldırmadan, olası tehlikeleri düşünmeden risk alırlar ve bu tehlikelerin sonuçlarıyla ilgili herhangi bir kaygı taşımazlar ve pişmanlık duymazlar. Hayatta geleceğe dair belirli bir hedefi olmayan bu kişiler, kimseye karşı sorumluluk ve bağlılık duygusu hissetmezler, ancak diğer insanlar tarafından hatasız görülmek için direnirler. Her zaman güce hakim olmak istedikleri için, “Büyük balık, küçük balığı yiyecektir” görüşünü savunurlar. 

Geçmişin Sevgisizliği Bugünün Şiddetine Neden Olmalı mı?

Çocukluk çağı travmaları yaşamış olan bu kişilerin, günümüzde kendilerinden zayıf yapıda gördükleri; çocuklara, kadınlara ve hayvanlara uyguladıkları şiddet yadsınamaz. Bu kişilerin; kendi geçmişlerinin bedelini başkalarına yaşatmaları, görmezden gelinmemeli ve kişiler tedavi edilmelidir. İnsan ve hayvan haklarıyla özdenetim, içgörü, utanma, merhamet ve empati duygusu çocuklara küçük yaştan itibaren eğitim yoluyla öğretilmelidir. Gerekli durumlarda psikolojik destek verilmeli, seminer ve konferanslarla bilgilendirmeler yapılarak şiddete karşı önlemler alınmalıdır. Günümüzde gerçekleşen her türlü kötülüğe karşı tepkisiz kalmadan mücadele verilebilmesi için yasayı uygulayan kişilerin gerekli düzenlemeleri yapması ve adaletin yerini bulması gerekli olandır.