Her ebeveyn gelecekte çocuğunun bu özelliklere sahip olmasını ister. Ancak çeşitli nedenler ve değişkenler sebebiyle her çocuk sorumluluk bilinciyle hareket etmez. Sorumluluk duygusu gelişmiş çocuklar yetiştirmenin mümkün olduğunu ifade eden Doğru Cevap Eğitim Kurumları Eğitim Koordinatörü Yusuf Yıldırım, velilere izlemeleri gereken yol haritasını anlattı.

Sorumluluk bilinci kazandırmak bir süreçtir

Sonrada kazanılan bir beceri olarak değerlendirilen sorumluluk bilinci, çocuğun yaşına, cinsiyetine ve kişilik özelliklerine göre değişiklik gösterir. Ancak unutulmamalıdır ki, bu bilinci kazandırmak uzun bir süreçtir ve hayatlarının ilk yıllarında atılan temellerin üzerine inşa edilir. Bunun için ebeveynler, çocuklarını yetiştirirken bugünün çocuklarının, gençlerinin yarının yetişkinleri olduğunu unutmamalıdırlar.

Erken dönemde kazandırılan sorumluluk bilinci eğitim hayatı için çok önemlidir

Çocuklar için okul, ilk gerçek sorumlulukların alındığı, yerine getirilmesi geren kural ve görevlerin olduğu ev sınırları dışında kalan farklı bir dünyadır. Okul ve dış dünya kuralları bazı çocuklar için zorlayıcı olabileceği gibi, bazı çocuklar için kolay atlatılan bir süreç olabilmektedir. Bu noktada ayrıştırıcı olan ölçüt, çocuğa ebeveynleri tarafından kazandırılan sorumluluk duygusudur. Eğer çocuğa erken dönemde sorumluluk bilinci kazandırılmadıysa, çocuk okul hayatı boyunca zorlanmakta, beklenen görev ve sorumlulukları yerine getirmemekte, evde ödevlerini yapmamak için sürekli bahaneler üretmektedir. Bunlar kısa vadeli olumsuz etkiler olsa da uzun vadedeki etkileri iş ve sosyal hayatlarını dahi şekillendirmektedir. Şöyle ki, bu çocuklar bağımsız iş yapma gücünü gösteremedikleri için işlerini planlayamamakta, zamanlamada sıkıntı çekmekte, öncelik sırasını dahi belirleyememektedir. Tüm bunların ana sebebi, erken dönemde kazandırılmamış sorumluluk duygusudur.

Peki, neden bu kadar önemlidir?

Çünkü sorumluluk sahibi çocuklar;

• İşlerini kendi başlarına başarmak için çabalarlar.


• Ders çalışmayı bir yük gibi hissetmezler.


• Ödevlerini zamanında yapmak konusunda titizdirler.


• Problemlerini kendi başlarına çözebilecek motivasyonları ve güvenleri vardır. 

Ancak sorumluluk bilinci gelişmeyen bir çocuk ise kendi üzerine düşen görevlerin farkına bile varmayabilir. Bunun dışında görev ve yükümlülüklerini yerine getirmek konusunda yeteri kadar istekli değildirler. Ders çalışmamak için her zaman bir bahanesi vardır. Belki de en kötüsü kendi sorumluluk ve işlerinin başkası tarafından yapılmasını beklerler. 

Çocuklara sorumluluk bilinci nasıl kazandırılır?

Bu konuda ebeveynlere önemli görevler düşüyor. Öncelikle sabırlı ve istikrarlı olmalı, yükümlülükleri konusunda desteklemelisiniz. Bunun dışında;

• Çocuklarınıza küçük sorumluluklar verin. Örneğin oyuncakları beraber toplayın, sofra kurarken çocuğunuzdan yardım isteyin, peçeteleri, çatal bıçakları yerleştirmesi isteyin.


• Ona inandığınızı ve güvendiğinizi hissettirin. Birçok çocuk, ebeveynlerin mükemmeliyetçi tutumları sebebiyle sorumluluk alıp başarısız olmaktan çekinir. Bu sebeple başarısında da başarısızlığında da çocuğunuzun, yanında olacağınızı bilmesi çok önemlidir.


• Çocuğunuza birey olduğunu hissettirin. Bu durum çocuğunuzun özgüvenini besler. Özgüveni olan çocuk sorumluluk alma konusunda herhangi bir korku yaşamaz. Çünkü üstesinden gelmek için elinden geleni yapacaktır.


• Çocuğunuzun fikrini önemseyin.  Özellikle de sorumlulukları konusunda beraber konuşun. Ödev yapması gerekiyorsa ona bunun sağlayacağı yararları anlatın. Ancak onu da dinleyin. Söylediklerini çocukça ve saçma olarak nitelendirmeyin. Onun bu konuda fikrini ifade ediyor olması önemlidir. Çünkü size karşı kendini ifade edebilen bir çocuk dışarıya da kendini ifade edebilir.


• Örnek bir rol model olun. Siz ne kadar sorumluluk sahibiyseniz çocuğunuz da o kadar sorumluluk sahibi olacaktır.