2017 yılı için Türkiye ücret artış oranının yüzde 8 olarak açıklandığı araştırmanın bu yılki sonuçlarına göre, şirketler 2017 yılında ücret artışlarını yüzde 8 bandını esas alarak gerçekleştirecek. Dünyada ise genel artış oranı yüzde 6.5 oranında kalacak. Mercer Ücret Araştırması’nın sonuçlarına göre Türk şirketlerin yüzde 95’i yılda bir kez ücret artışı gerçekleştiriyor, zam dönemi olarak ise ağırlıklı olarak sırasıyla Nisan, Ocak ya da Mart ayını tercih ediyorlar.

 Tüm dünyada 40’tan fazla ülkede 25 binin üzerinde müşterisine hizmet veren lider insan kaynakları yönetim danışmanlığı firması Mercer’ın her yıl gerçekleştirdiği en önemli araştırmalardan biri olan Ücret Araştırması’nın 2016 sonuçları açıklandı. İş dünyasında ücret stratejilerinin belirlenmesi ve çalışan maliyetlerinin yönetilmesinde çok önemli bir referans noktası olan ‘Mercer Ücret Araştırması’, Türkiye’nin yanı sıra dünyada 100’ün üstünde ülkede eş zamanlı olarak gerçekleştirildi.

 Piyasalarda tedbir dönemi

Türkiye’den tüketici ürünleri, perakende, dayanıklı ürünler, enerji, teknoloji, ilaç, kimya ve kağıt, hizmet, üretim, lojistik, sigorta gibi farklı sektörlerden, ağırlıklı olarak uluslararası firmaların katılımı ile gerçekleşen araştırmanın sonuçlarına göre, şirketler çalışanlara yapacakları ücret artış oranında ortalama yüzde 8 gibi bir oran planladıklarını ifade ettiler. Global büyüme oranlarındaki artışın geçtiğimiz yıllardan daha düşük kalması ve dünya genelinde işveren firmaların ücret artışlarında daha tedbirli bir tutum izlemeleri sonucu, 2017 yılı için beklenen ücret artış oranlarının 2016 yılı ile benzer oranda, yüzde 8 civarında gerçekleşeceği ortaya çıktı.

 2017 yılında şirketlerin ücret artış kararını etkileyen faktörlerin başında sırasıyla bireysel performans, çalışanın ücret çizelgesindeki yeri ve enflasyon gelirken, bunları şirketin performansı izliyor. Kıdem unsuru ise etkin bir faktör olarak sıralamada yer almıyor.

 En yüksek zam Asya Pasifik’te

Farklı coğrafyalardaki ücretleri karşılaştırma imkanı veren Mercer 2016 Ücret Araştırması’nın sonuçlarına göre, ücret artışları bölgere göre farklılık gösterecek. Dünya genelinde 2016 yılı için ücret artışı ortalama yüzde 6.4 olarak gerçekleşecek. Afrika ve Asya Pasifik’teki artışlar diğer bölgelerin önüne geçerken Orta&Doğu Avrupa ve Batı Avrupa’daki çalışanlar en düşük ücret artışıyla karşılaşacak.   

 2016’da en düşük ücret artış oranı Batı Avrupa’da, en yüksek ücret artışı ise Asya Pasifik’te gerçekleşecek. Araştırmaya göre, ortalama ücret artışlarının Batı Avrupa’da %2,3, Orta ve Doğu Avrupa’da %3.8, Orta Doğu’da %5, Amerika’da %3, Afrika’da %6.5 ve Asya Pasifik’te %7.5 olması bekleniyor. En yüksek ücret artışlarının ise %135 ile Venezuela, %32 ile Arjantin, %10 ile Uruguay ve %6.5 ile Bolivya’da gerçekleşeceği tahmin ediliyor. 2016 yılında en düşük ücret artışının beklendiği ülkeler ise % 2.6 ile Kanada, %3 ile Amerika Birleşik Devletleri, %2.8 ile Porto Riko ve %4.6 ile Meksika olarak sıralanıyor.

 İşsizlik aynı oranda seyretmeye devam edecek

2016 ve 2017 yıllarında dünyadaki işsizlik oranlarının çok değişmeyeceğinin ön görüldüğü Mercer 2016 Ücret Araştırması, nitelikli iş gücünün genel olarak fazla olmasıyla firmaların ücret artışlarında daha az bonkör davranacağına dikkat çekiyor. Global işsizlik oranının 2015 yılında yüzde 5.8, 2016 yılında yüzde 5.8 iken 2017 yılında da yüzde 5.7 olacağı ön görülüyor.

 Bölgeler bazında 2016 GSYH Büyümeleri

 Ücret politikalarında baz ücret dikkat çekiyor

Mercer 2016 Ücret Araştırması’nın sonuçlarına göre baz ücret şirketlerin ücretlendirme politikalarında ağırlıklı ve öncelikli ücret bileşenini oluşturuyor. Yönetici pozisyonlarında dahi toplam ücret paketinin %60’ından fazlasını ödenmesi garanti edilen baz ücret oluşturuyor ve Türkiye’de şirketlerin %82’i baz ücrette ortalama seviyeyi tutturmayı hedeflediklerini belirtiyorlar. 2016’da en yüksek ücreti veren şirketlerin sağlık, tüketici ürünleri, otomotiv ve teknoloji sektöründe yer alan şirketler oldukları gözlemleniyor. Şirketlerin %77’si ücretlendirmede aynı pozisyon için bölgesel ayrım gözetmediğini söylese de İstanbul ücretlerinin her seviye için diğer bölgelere göre daha yukarıda olduğu görülüyor. İşe alımlardaki kritik pozisyonların başlıcalarını ise mühendislik, pazarlama ve satış pozisyonları oluşturuyor. Buna karşılık, finans ve sektör spesifik pozisyonları çekme ve elde tutmada zorlukların yaşanabildiği görülüyor. Sektörel bazda incelendiğinde; otomotiv/otomotiv yan sanayi ve enerji sektöründe ücret artışları daha yüksek oranlarda gerçekleşirken genel olarak sağlık, tüketim malları ve teknoloji sektörleri pazar koşullarında bir artış sergiliyor.

 Araştırmada; şirketlerin değişken ücret politikalarına eğilim gösterdikleri ve bu bağlamda da bonus ve kısa vadeli teşvik uygulamalarının şirketlerin neredeyse tamamında uygulanmaya başladığı görülüyor. Uzman seviyesinde baz ücret oranının toplam ücret paketi içerisinde yüksek olduğu göze çarparken, üst düzey yönetici  rollerinde uzun dönemli teşvik planlarının da kapsama dahil olmasına bağlı olarak bu oranın azalmakta olduğu dikkat çekiyor.

 Esnek yan hak ve çalışma uygulamaları artıyor

Son dönemlerde firmaların aynı maliyet ile farklı yan hak seçenekleri sunmaya yönelik çalışmaları olduğu görülüyor. Mercer 2016 Ücret Araştırması’nın sonuçlarına göre şirketlerin %23’ü çalışanlarına esnek yan hak seçenekleri sunuyor ve bu oran her yıl artıyor. Uzaktan çalışma imkanı sunan şirketlerin oranı bu yıl %30 seviyesinde, çalışanlarına bu imkanı veren şirketlerde çalışanlar çoğunlukla haftada bir veya ayda iki kez uzaktan çalışabiliyorlar. 

 Goncagül Çamur Uğurlu / Mercer Türkiye Yetenek ve Bilgi Çözümleri Yöneticisi

Mercer’ın 2016 Ücret Araştırması’nın sonuçlarını değerlendiren Mercer Türkiye Yetenek ve Bilgi Çözümleri Yöneticisi Goncagül Çamur Uğurlu, “Her sene gerçekleştirilen ücret araştırmaları, katılımcı şirketlere piyasada konumlarını kontrol edebilme, bu doğrultuda ücretlendirme ve yan haklar politikalarını gözden geçirme, personel maliyetlerini etkin yönetme; sektörel bazda karşılaştırmalar yapabilme adına objektif veriler sağlayan ve kararları etkileyen önemli bir araç olmaya devam ediyor. Firmalar global olarak gözlemlenen büyüme hızındaki göreceli düşüş sebebiyle ücret artışlarında tedbirli davranmaya devam ediyor. Bu durum, Türkiye işgücü pazarı için de geçerli” dedi.